Pomnik Żubra – to wspaniała wizytówka miasta i powiatu. Stanowi on ogromną atrakcję i przyciąga nie tylko turystów, ale i samych mieszkańców Hajnówki.

Historia Pomnika Żubra na ziemi hajnowskiej sięga XIX wieku. Pomnik ustawiony został w osadzie Zwierzyniec przy drodze Hajnówka – Białowieża w 1862 roku, na pamiątkę polowania cara Aleksandra II, które odbyło się w październiku 1860 roku. Przeszło ono do historii jako pierwsze polowanie carskie w Puszczy Białowieskiej. Żeliwny odlew żubra naturalnej wielkości, wykonany w fabryce Ogariowa w Petersburgu, ustawiony został na postumencie. Na jego licach podano krótkie informacje o polowaniu: datę odbycia, nazwiska ważniejszych uczestników oraz ilości ubitej zwierzyny. Autorem projektu pomnika był nadworny artysta malarz cara Aleksandra II – Mihály A. Zichy.

Wykonano również kilkanaście miniaturowych kopii pomnika ze srebra i brązu, z myślą o znamienitszych uczestnikach polowania. Jedną z tych figurek eksponuje obecnie muzeum Puszczy Białowieskiej w Kamieniukach na Białorusi. Pojedyncze egzemplarze figurek można spotkać także w różnych muzeach na terenie byłego Związku Radzieckiego oraz w zbiorach prywatnych.

Podczas I Wojny Światowej Pomnik Żubra został wywieziony do Rosji. Po wojnie zwrócono go Polsce. Trafił on na dziedziniec Zamku Królewskiego w Warszawie, następnie na krótko zawitał do warszawskiego Muzeum Ziemi, skąd w 1928 roku, decyzją prezydenta RP Ignacego Mościckiego, został przewieziony do jego letniej rezydencji w Spale (Spała – wieś wczasowa w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Inowłódz). Tam pozostaje do dzisiaj. Z czasem pomnik stał się symbolem Spały, zdobiąc pocztówki i pamiątki związane z tą miejscowością.

Mieszkańcy Hajnówki i Białowieży długo nie mogli pogodzić się z tą stratą. Próby odzyskania pomnika zakończyły się niepowodzeniem. Nowy Pomnik Żubra odsłonięto 13 września 2001 roku na skwerku przed Urzędem Miasta w Hajnówce. Został ufundowany przez Telekomunikację Polską SA. Odlany z brązu, naturalnej wielkości żubr różni się od poprzednika bardziej dynamiczna pozą. Autorem pomnika jest artysta rzeźbiarz Jan Siuta, absolwent ASP w Krakowie.

Referat Polityki Gospodarczej

Urzędu Miasta Hajnówka

fot. Emilia Rynkowska