Pierwsze spotkanie rozpoczęło się projekcją filmu "Home - S.O.S. Ziemia!". Film okazał się niezwykłym dokumentem, pokazującym naszą ziemię i jej piękno. Ukazał rozwój cywilizacji, bogactwo i przepych oraz głód i skrajne ubóstwo. Przedstawiał zagrożenia środowiska wynikające z działalności człowieka. Każdy kadr filmu wpływa na naszą wrażliwość i świadomość, podkreśla piękno planety i obrazuje jakiemu ulega zniszczeniu. Niezwykłe ujęcia podkreśla jakże wymowna narracja „…Życie na Ziemi powstało 4 miliardy lat temu, człowiek pojawił się 200 tys. lat temu, zagarnął wszystkie środowiska i zdążył zakłócić istotną równowagę….20% populacji zużywa 80% zasobów… Na zbrojenia wydaje się 12 razy więcej niż na pomoc krajom rozwijającym się… Miliard ludzi nie ma dostępu do bezpiecznej wody pitnej, prawie miliard głoduje… Ponad 50% zbóż zużywa się na paszę zwierzętom lub na biopaliwa… Co roku znika 13 milionów ha lasów… Przy obecnej skali połowów do roku 2050 w oceanach nie będzie ryb… Ostatnie 15 lat to najcieplejszy okres w historii, pokrywa lodowa jest o 40% cieńsza niż 40 lat temu… Zastanówcie się, co dalej…

Film jest wynikiem dwudziestoletniej pracy Yanna Arthusa-Bertranda. Determinacja i zaangażowanie realizatora filmu, jest przedsięwzięciem o wspólne dobro, o dobro naszej planety i jej mieszkańców. Choć to tylko jeden mały krok w stronę problemów, przed jakimi staną następne pokolenia, naszym obowiązkiem jest działać już teraz, na większą lub mniejszą skalę…

Dr Michałowski przedstawił podstawowe pojęcia zrównoważonego rozwoju, pierwszą i drugą trójkę kategorii rozwoju, interpretację pojęcia i istotę zrównoważonego rozwoju. Omówił programowania zrównoważonego rozwoju i analizy SWOT, oraz selekcję mocnych i słabych stron oraz dokonał analizy szans i zagrożeń środowiska lokalnego miasta Hajnówka.

Film był inspiracją do dyskusji, w rezultacie której wyłoniono ekologiczno-gospodarcze uwarunkowania zrównoważonego rozwoju lokalnej społeczności.

Pięć mocnych stron: Zasoby i usługi środowiska Puszczy Białowieskiej. Wykorzystanie zbiornika Siemianówka. Czyste środowisko przyrodnicze. Różnorodność biologiczna. Występowanie krajobrazów rolniczych.

Pięć słabych stron: Ograniczanie możliwości korzystania z zasobów i usług środowiska przyrodniczego Puszczy Białowieskiej. Niedostateczny poziom poznania naukowego zasobów i usług Puszczy Białowieskiej w świetle wykorzystania gospodarczego. Występujące zanieczyszczenie rzeki Leśnej. Niska świadomość ekologiczna społeczeństwa.

Pięć szans: Atrakcyjność przyrodnicza względem innych regionów Polski.

Możliwość promocji turystyki opartej na różnorodności biologicznej i kulturowej. Możliwość wykorzystania unijnych środków na rzecz zrównoważonego rozwoju lokalnej społeczności. Atrakcyjność gospodarcza w zakresie wykorzystania zasobów i usług środowiska przyrodniczego.

Pięć zagrożeń: Naciski organizacji ekologicznych. Brak uregulowania prawnego wykorzystania społeczno-gospodarczego Puszczy Białowieskiej. Niedostateczne uwzględnianie opinii lokalnej społeczności w zakresie korzystania z ekosystemów leśnych Puszczy Białowieskiej. Globalne oddziaływania procesów gospodarczych na zachowanie odpowiedniej jakości ekosystemów Puszczy Białowieskiej. Niedostateczna świadomość społeczeństwa polskiego w odniesieniu do problematyki społeczno-gospodarczego wykorzystania Puszczy Białowieskiej w perspektywie zrównoważonego rozwoju lokalnej społeczności.

Następnego dnia powtórzyliśmy ten sam scenariusz spotkania. Projekcja filmu Planeta Ziemia. Lasy klimatu umiarkowanego, wykład dr Artura Michałowskiego i dyskusja.

W filmie pokazano nie tylko florę i faunę strefy umiarkowanej, ale również przylegających do niej obszarów polarnych i tropikalnych. Wśród drzew największe wrażenie wywierają kalifornijskie mamutowce osiągające wielkość ponad 100m, czy też rosnące w pobliskich górach sosny skaliste, liczące ponad 5 tys. lat. Z rzadkich już gatunków zwierząt pokazano w filmie m. in. rysia, rosomaka, lamparta śnieżnego, głuszce (walka samców podczas tokowiska). Amerykę Południową zamieszkuje najmniejszy jeleń czyli pudu chilijski, którego samica ma wysokość 30 cm i miniaturowy kot – kodkod. Samica syberyjskiej kaczki mandarynki wysiaduje jaja w dziupli na drzewie i po upływie doby od wyklucia się piskląt nakłania je do skoku na ziemię i prowadzi do wody. Kolejną ciekawostką jest los cykady wieloletniej ze wschodniego wybrzeża Ameryki Północnej. Owad ten przebywa w formie larwalnej przez 17 lat w ziemi, żeby pewnego pięknego dnia wypełznąć na powierzchnię i wspiąć się na drzewa, gdzie po zrzuceniu pancerzyka i trwającego przez noc stwardnienia skrzydeł przybrać dorosłą formę. Następnie dochodzi do godów, samice składają jaja i to jest koniec zadania i kres życia cykady wieloletniej. Przez ten czas większość mieszkańców tego lasu objada się do granic możliwości, a pozostałe ciała cykad użyźniają glebę.

Tematem wykładu był Zrównoważony rozwój a ekosystemy leśne. Dr Artur Michałowski omówił koncepcję ekosystemu, teorię różnorodności biologicznej, ekologię gatunku i konsekwencje dla trwałego gospodarowania populacjami gatunków, usługi środowiska, oraz wskaźniki pomiaru środowiska.

Filmy "Home - S.O.S. Ziemia!", „Planeta Ziemia. Lasy klimatu umiarkowanego” dr Michałowski przekazał do zbiorów biblioteki. Oba filmy, oraz inne o podobnej tematyce można obejrzeć na miejscu w kafejce internetowej Miejskiej Biblioteki Publicznej, lub wypożyczyć do domu. Serdecznie zapraszamy.

autor: Alla Gryc

Fot. Tadeusz Topolski