Przez kilka dni w Hajnówce mówiło się o planowanym rajdzie rowerowym im Bolesława Bierwiaczonka, który organizowano dla uczczenia jubileuszu 60 lat praw miejskich. Informacja o rajdzie pojawiła się na stronie internetowej www.hajnowka.pl, plakatach rozwieszonych na słupach ogłoszeniowych, w Kurierze Porannym, Radiu Białystok, krążyła pocztą elektroniczną i pantoflową.

Sylwetkę Bolesława Bierwiaczonka, jego bohaterską śmierć, fakty z 17 września 1939 roku w Hajnówce i rys Pułku 3 Strzelców Konnych oraz program rajdu przedstawiono w ulotce, którą przekazano do szkół, sponsorów, stowarzyszeń, instytucji i rozdano mieszkańcom na ulicach miasta. Zgłoszenia przyjmowano w Czytelni dla Dorosłych Miejskiej Biblioteki Publicznej im. dr. Tadeusza Rakowieckiego i pod określonym numerem telefonu. Zapisało się 150 uczestników, jeszcze wieczorem w przeddzień rajdu zainteresowani zgłaszali swój udział.

Pierwsi uczestnicy rajdu na miejscu zbiórki przed siedzibą Miejskiej Biblioteki Publicznej pojawili się kilka minut po ósmej.

Zadeklarowani wcześniej wpisywali się na listę kwitując odbiór koszulek ufundowanych przez burmistrza miasta. Około godziny 9.00 było już ponad 150 uczestników, zrobiło się gwarno, wesoło i bardzo niebiesko. Barwne koszulki z okolicznościowym logo 60 lat praw miasta Hajnówka i napisem I Rajd Rowerowy im. Bolesława Bierwiaczonka, wyróżniały wszystkich i jednoczyły. Cieszyły wzajemne serdeczności oraz radosne i uśmiechnięte twarze. Mimo sporego gwaru i tłoku, dzięki nagłośnieniu Hajnowskiego Domu Kultury, wyraźnie było słychać: powitania, komunikaty  o zasadach bezpieczeństwa i informacje o przebiegu rajdu, osoby prowadzącej – Alli Gryc.

Zaszczycili nas udziałem w rajdzie mistrzowie polskiego kolarstwa Czesław Lang wraz z małżonką Elżbietą i Jerzy Kuczko. Cieszyliśmy się, że jest z nami Jerzy Sirak, burmistrz miasta i wiceburmistrz Bazyl Stepaniuk. Miło było powitać  Eugeniusza Saczko, przewodniczącego Rady Miasta i jego małżonkę Helenę oraz radnych Rady Miasta. Gorącymi brawami powitaliśmy także Anatola Ochryciuka, burmistrza miasta ubiegłych kadencji oraz nauczycieli hajnowskich szkół i młodzież szkolną. Jechali w rajdzie Lena i Isaac Lippel – mieszkańcy Telawiwu przebywający w Hajnówce na wakacjach.

Jerzy Sirak przywitał uczestników, podkreślił, że rajd rowerowy upamiętnia osobę kaprala Bolesława Bierwiaczonka, Bohatera Ziemi Hajnowskiej, żołnierza Pułku 3  Strzelców Konnych, który 72 lata temu zginął w obronie Hajnówki.

Alla Gryc zrelacjonowała wydarzenia z 17 września 1939 roku: w godzinach rannych do Hajnówki wkroczył oddział rozpoznawczy niemieckich motocyklistów, niebawem pojawiły się czołgi; zmusiły one żołnierzy Pułku 3 Strzelców Konnych do odwrotu ulicą Lipową w kierunku wsi Lipiny. Kapral Bolesław Bierwiaczonek wykazał się niezwykle bohaterską postawą, przy użyciu amunicji przeciwpancernej unieruchomił trzy niemieckie czołgi. Na jego oczach padli dwaj koledzy: Stanisław Wiszniewski i Bolesław Sobol. Bolesław Bierwiaczonek został ciężko ranny, zmarł podczas ewakuacji oddziału w kierunku Białowieży. Zmarł 17 września, mając zaledwie 23 lata; został pochowany we wsi Budy w Puszczy Białowieskiej. Stanisław Wiszniewski i Bolesław Sobol spoczywają na katolickim cmentarzu w Hajnówce.

Minutą ciszy uczczono pamięć żołnierzy polskich poległych w obronie naszego miasta.

Przed obeliskiem poświęconym pamięci kaprala Bolesława Bierwiaczonka burmistrz Jerzy Sirak, przewodniczący RM Eugeniusz Saczko i Aleksander Prokopiuk, inicjator rajdu złożyli kwiaty i zapalili znicz.

Janusz Antipow – wieloletni przewodnik PTTK, pasjonat historii, miłośnik przyrody,  i namiętny cyklista, wyposażony w sprzęt nagłaśniający otwierał kolumnę rajdu, zamykał ją Aleksander Prokopiuk, maratończyk, popularyzator sportowego stylu życia. Nad bezpieczeństwem ruchu drogowego czuwała policja, na czas przejazdu rowerzystów zamknięto pas drogowy  wszelkim  innym pojazdom.

Kolumna rajdu zatrzymała się przy cmentarzu katolickim. Grupa uczennic Gimnazjum złożyła kwiaty i zapaliła znicz przy grobach żołnierzy polskich: Stanisława Wiszniewskiego i Bolesława Sobola, towarzyszy Bolesława Bierwiaczonka

Trasa rajdu liczyła 12 kilometrów, przebiegała Trybą Hajnowską przez rezerwat Lasy Naturalne Puszczy Białowieskiej. Ponad 180 uczestników, w różnym wieku,  jechało na rowerach, dużych i małych; na szczęście nie było na trasie awarii pojazdów. W rajdzie uczestniczyli doświadczeni cykliści, sympatycy wycieczek rowerowych, byli i tacy, którzy wybrali się na przejażdżkę po Puszczy po raz pierwszy. Jechały pojedyncze osoby, całe rodziny, grupki zaprzyjaźnione  i grupy szkolne. Najliczniejszą trzydziestoosobową grupę stanowiła młodzież Zespołu Szkół nr 3 pod opieką pedagogów: Aliny Nesteruk, Anny Buchwald i Agnieszki Pawłowskiej. Na trasie do grupy jeszcze dołączali spóźnialscy.

Pomnik kaprala Bolesława Bierwiaczonka jest ważnym miejscem pamięci narodowej w Budach. Zawsze są tu kwiaty, często ktoś zapali znicz. Od lat opiekuje się pomnikiem hajnowianin Józef Sawicki, urodzony w Budach. To jego ojciec był świadkiem tych dramatycznych wydarzeń,  zrobił trumnę i kopał grób Bolesławowi Bierwiaczonkowi.

Przed pomnikiem oczekiwała grupka mieszkańców wsi Budy, witała sołtys wsi Anna Wołodkiewicz.Burmistrz Jerzy Sirak i przewodniczący RM Eugeniusz Saczko złożyli na grobie wieniec i zapalili znicz.

Po przejażdżce leśnym szlakiem Pułku 3 Strzelców Konnych bigos w Zajeździe „U kolarza” smakował wybornie. Serwowano także  kiełbaski pieczone na grillu, ufundowane przez hajnowski PSS „Społem”. Popijano aromatyczną herbatkę owocową podarowaną przez hajnowski zakład przetwórstwa leśnego „Runo”. Pieczywo, słodkie bułeczki i pączki ufundowały PSS Społem w Hajnówce  i piekarnia „Podolszyńscy”. Serdecznie dziękujemy  sponsorom. Dziękujemy panu Jerzemu Kuczce.

Rajd to przejażdżka rowerowa przez Puszczę Białowieską, przygoda sportowa, sprawdzenie swoich możliwości fizycznych, ale także lekcja patriotyzmu i historii.

Zgromadzonym przedstawiliśmy tragiczne wydarzenia 17 września 1939 w Hajnówce, sylwetkę  Bierwiaczonka Bierwiaczonka, okoliczności śmierci i pochówku młodego żołnierza. Wspominała Bolesława Bierwiaczonka Janina Orzechowska, która jako dziecko była naocznym świadkiem wydarzeń wojennych na ulicy Lipowej. Wspomnienia te wielu wzruszyły do łez. Józef Sawicki także opowiedział historie jakie wydarzyły się w Budach. Dziękował za inicjatywę zorganizowania rajdu rowerowego, wyrażał wielkie zadowolenie z udziału młodzieży, wystąpił z propozycją nadania imienia Bolesława Bierwiaczonka skwerowi w Hajnówce, na którym stoi pomnik.

Miło było słyszeć podziękowania sołtys wsi Budy Anny Wołodkiewicz i deklarację współpracy przy kolejnych organizowanych w przyszłych latach rajdach.

Podziękowaliśmy Jerzemu Kuczce i Czesławowi Langowi; obu panom podarowaliśmy książki „Hajnówka w starej fotografii” wydane przez Miejską Biblioteką Publiczną im. dr Tadeusza Rakowieckiego i Towarzystwo Przyjaciół Hajnówki oraz hajnusy - okolicznościowe monety wydane z okazji 60-lecia praw miasta Hajnówka, których rewers zawiera  trzy ważne w historii naszego miasta daty: 1795-powstania straży hajnowskiej, 1934 – powołania gminy Hajnówka , 1951 – nadania praw miejskich.

Jerzy Kuczko i Czesław Lang przyjęli zaproszenie na spotkanie, które odbędzie się w Miejskiej Bibliotece Publicznej najprawdopodobniej w ostatniej dekadzie października.

Wszyscy oblegali Jerzego Kuczko i Czesława Langa, by utrwalić się na wspólnej fotografii i otrzymać autograf.  Kolarze składali autografy na ulotkach i koszulkach.

Pragnąc uzmysłowić zebranym przy ognisku wiek Bolesława Bierwiaczonka, który  zginął mając 23 lata wywołaliśmy z grupy uczestników osoby w wieku 23 i 22 lat. Nagrodziliśmy ich hajnusami.

Najmłodszą uczestniczką rajdu była niespełna trzyletnia Gabrysia, jadąca pod opieką mamy. Dzieci do lat 10 nagrodziliśmy puzlami - Hajnówka brama do Puszczy, autorstwa Tomasza Samojlika, wydanymi przez Urząd Miasta na okoliczność jubileuszu 60 lat praw miasta Hajnówka.

W Hajnówce mieszka 114 osób urodzonych w 1951 roku, roku nadania praw miejskich. W rajdzie zorganizowanym dla uczczenia sześćdziesięciolecia praw miasta uczestniczył  jeden sześćdziesięciolatek którego uhonorowaliśmy monetą o nominale 60 hajnusów.

Zainteresowanych bliższym poznaniem szczegółowej biografii Bolesława Bierwiaczonka zachęcamy do lektury książek dostępnych w Miejskiej Bibliotece Publicznej:

Dziękujemy Starostwu Powiatowemu za przekazanie na rzecz rajdu 10 egzemplarzy wydawnictwa „Wrześniowy szlak. Konna wyprawa Pułku 3 Strzelców Konnych”. Książki trafiły do bibliotek  szkolnych miasta Hajnówka i zasobów Miejskiej Biblioteki Publicznej w Hajnówce.

Sympatyków wypraw  rowerowych zapraszamy do lektury czasopisma Rowertour – magazynu ludzi aktywnych – które podarował bibliotece uczestnik rajdu Robert Olechno. Czasopismo udostępniamy w Czytelni dla dorosłych MBP.

Partnerami realizowanego projektu byli: Urząd Miasta Hajnówka, Rada Miasta Hajnówka, Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Tadeusza Rakowieckiego, Hajnowski Dom Kultury, szkoły gimnazjalne i ponadgimnazjalne Hajnówki.

autor: Alla Gryc

Fot.: Bogusława Czarkowska i Emilia Rynkowska