Samorząd miasta Hajnówka rozpoczął realizację projektu pn. „Rozbudowa transgranicznego systemu oczyszczania ścieków w zlewni rzeki Bug (Zachodni)”, który jest współfinansowany ze środków Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska – Białoruś – Ukraina 2007-2013. Jest to inicjatywa realizowana wspólnie z Partnerami z Białorusi. Partnerami Gminy Miejskiej Hajnówka w projekcie są białoruskie instytucje: Komunalne Unitarne Wielobranżowe Produkcyjne Przedsiębiorstwo Gospodarki Mieszkaniowo-Komunalnej „Kamienieckie ŻKCh” z siedzibą w Kamieńcu oraz Państwowy Zakład Naukowy „Poleski Instytut Rolniczo-Ekologiczny Narodowej Akademii Nauk Białorusi” z siedzibą w Brześciu. Projekt będzie realizowany przez dwa lata, od lutego 2013 r. do stycznia 2015 r.

Główne działania projektu, planowane przez samorząd miasta Hajnówka, obejmują rozbudowę i modernizację oczyszczalni ścieków w Hajnówce. Zakłada się budowę dwóch nowych reaktorów SBR, dwóch zbiorników zagęszczaczy osadu powiązanych technologicznie z istniejącym układem oraz pomocniczej infrastruktury wraz z zagospodarowaniem terenu wokół nowych obiektów oraz ich ogrodzeniem. Przewiduje się utrzymanie istniejącego układu technologicznego zwiększając jedynie przepustowość istniejącej oczyszczalni ze względu na ładunek zanieczyszczeń dopływających ze ściekami surowymi o 600 kg/d do poziomu 2400 kg/d (obecne nominalne obciążenie oczyszczalni ładunkiem zanieczyszczeń wynosi 1800 kg/d).

Działania inwestycyjne planowane do realizacji w Kamieńcu obejmują kompleksową budowę oczyszczalni ścieków z zespołem niezbędnych urządzeń i budynków oraz zagospodarowaniem terenu wokół nich.

Projekt obejmuje także powołanie Wspólnego Zespołu Roboczego, który zajmuje się w szczególności wypracowaniem systemu monitoringu rzeki Leśnej, łączącej miasta Hajnówka i Kamieniec, organizację wizyt studyjnych, przeprowadzenie kampanii edukacyjnej „Oszczędzaj wodę” po stronie białoruskiej, a także organizację pod koniec trwania projektu konferencji w Brześciu pn. „Współczesne problemy oczyszczania wody i ochrony wód powierzchniowych pogranicza”, gdzie zostanie podpisane porozumienie partnerów polskich i białoruskich, które określi priorytety współpracy w zakresie gospodarki wodnej.

Całkowita wartość projektu jest szacowana na 3 970 198,88 EURO, z czego dofinansowanie wynosi 3.573.178,99 EURO, czyli 90% łącznych kosztów kwalifikowanych, a wkład własny partnerów 10%. Wydatki przewidziane na każdego z Partnerów wynoszą odpowiednio: Gmina Miejska Hajnówka – 1.919.198,88 EURO (48,34%), Kamienieckie ŻKCh – 2.024.302,50 EURO (50,99%), Poleski Instytut Rolniczo-Ekologiczny – 26.697,50 EURO (0,67%).

W ostatnich latach w Hajnówce przeprowadzono szereg inwestycji związanych z poprawą gospodarki wodno-ściekowej. Głównymi źródłami finansowania inwestycji były: Fundusz PHARE, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Program Priorytetowy Zrównoważony rozwój rejonu Puszczy Białowieskiej oraz preferencyjne pożyczki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Pozyskane w ten sposób środki pozwoliły na wybudowanie wielu kilometrów kanalizacji sanitarnej, dzięki czemu stopień skanalizowania miasta osiągnął wysoki wskaźnik 97%. Dokonano również gruntownej modernizacji stacji uzdatniania wody, a parametry wody trafiającej do odbiorców uległy znaczącej poprawie. Dużą część pozyskanych środków wykorzystano w 2012 r. do sfinansowania modernizacji instalacji i urządzeń oddanej do użytkowania w 1997 r. miejskiej oczyszczalni ścieków. Dzięki inwestycjom przywrócono pełną sprawność wszystkich procesów technologicznych zachodzących na obiekcie.

Gospodarka ściekowa w naszym mieście boryka się również z innymi wyzwaniami, którym należy sprostać, jak zwiększona ilość ścieków przemysłowych kierowanych do oczyszczalni miejskiej po likwidacji oczyszczalni zakładowych, rozwój w ramach aglomeracji sieci kanalizacyjnej w przyległych do miasta miejscowościach gminy wiejskiej, konieczność stworzenia rezerwy w procesie oczyszczania ścieków w perspektywie rozwoju miasta jako miejscowości turystycznej oraz obsługi nowych terenów inwestycyjnych. Wymusza to wszystko konieczność rozbudowy oczyszczalni w kierunku zwiększenia przepustowości szczególnie ze względu na stały wzrost realnego obciążenia ładunkiem dopływających zanieczyszczeń. Konieczna rozbudowa oczyszczalni zostanie zrealizowana dzięki środkom z Programu Współpracy Transgranicznej Polska – Białoruś – Ukraina 2007-2013.

Inwestycja po stronie polskiej przyczyni się do efektywniejszego funkcjonowania miejskiej oczyszczalni ścieków i do skuteczniejszej ochrony ekosystemu Puszczy Białowieskiej. Zwiększona przepustowość obiektu będzie sprzyjała rozwojowi miasta w dziedzinie turystyki oraz przemysłu i usług w zgodzie z zasadami zrównoważonego rozwoju.

Poprzez wspólną inicjatywę wraz ze stroną białoruską zostanie osiągnięty cel bezpośredni w postaci efektywniejszej ochrony wód rzeki Leśnej Prawej, a tym samym rzeki Bug. Wspólne przedsięwzięcie przyczyni się do zacieśnienia współpracy podmiotów odpowiedzialnych za stan czystości rzeki po obu stronach granicy. Efekty działań będą wspólnie monitorowane jeszcze długo po zakończeniu inwestycji. W ramach realizowanego projektu będzie miejsce na wymianę doświadczeń i wspólne działania edukacyjne i informacyjne.

Po zakończeniu inwestycji definitywnie zostaną rozwiązane problemy w dziedzinie oczyszczania ścieków, lecz po stronie potrzeb pozostanie konieczność kompleksowego rozwiązania gospodarki osadowej. Tworzona obecnie koncepcja będzie zakładała wykorzystanie osadów pościekowych do produkcji energii elektrycznej. Postęp technologiczny w dziedzinie wykorzystania odnawialnych źródeł energii daje nam dzisiaj nowe możliwości niedostępne jeszcze kilka lat temu. Gospodarka ściekowa w przyszłości będzie przedmiotem aplikowania o środki wspólnotowe w kolejnej perspektywie finansowania.

Magdalena Chirko

Referat Polityki Gospodarczej Urzędu Miasta Hajnówka

Artur Gierasimiuk

Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Hajnówce

Niniejszy dokument powstał dzięki pomocy finansowej Unii Europejskiej, w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Polska-Białoruś-Ukraina 2007-2013. Odpowiedzialność za treść tego dokumentu leży wyłącznie po stronie Gminy Miejskiej Hajnówka i nie może być w żadnym wypadku traktowana jako odzwierciedlenie stanowiska Unii Europejskiej.