Dokładnie 156 lat temu, 22 stycznia 1863 r. Manifestem wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rząd Narodowy, wybuchło największe powstanie narodowe, skierowane przeciwko rosyjskiemu zaborcy. Trwało do jesieni 1864 r. Miało ono charakter wojny partyzanckiej, w trakcie której stoczono ponad 1200 walk na terenie całego zaboru rosyjskiego. Powstanie nie ominęło także ziemi hajnowskiej. Powstańcy z Siemiatycz po przegranej tam bitwie 6-7 lutego 1863r., przedostali się do Puszczy Białowieskiej. Były to oddziały dowodzone przez Romana Rogińskiego, Walentego Lewandowskiego, Bronisława Rylskiego oraz grupa pod dowództwem Stanisława Songina, odłączona od Władysława Cichorskiego ps. Zameczek. Mimo poniesionych trudów, poświęceń w walce za wolność Ojczyzny wydarzenie zakończyło się klęską naszych powstańców.

Tego dnia władze samorządowe miasta Hajnówka, Powiatu Hajnowskiego oraz Gminy wiejskiej Hajnówka spotkali się wspólnie przy miejscach szczególnie powiązanych z powstaniem styczniowym na naszych terenach. Delegacja w składzie: Jerzy Sirak Burmistrz Miasta Hajnówka, Walentyna Pietroczuk Przewodnicząca Rady Miasta Hajnówka, Jarosław Grygoruk Sekretarz Miasta Hajnówka, Joanna Kojło Wicestarosta Powiatu Hajnowskiego, Lucyna Smoktunowicz Wójt Gminy Hajnówka, Jarosław Kot Przewodniczący Rady Gminy Hajnówka, ks. Józef Poskrobko proboszcz Parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Hajnówce, złożyła kwiaty oraz zapaliła znicze przy pomniku Powstania Styczniowego na skwerze przy kościele Podwyższenia Krzyża oraz mogile zbiorowej 6 nieznanych powstańców styczniowych poległych w 1863 r. w Orzeszkowie. Zmówiono także modlitwę za pamięć poległych.

Prócz dwóch wspomnianych powyższej miejsc pamięci, w regionie Puszczy Białowieskiej, mieszczą się one również: na cmentarzu rzymsko-katolickim w Hajnówce, gdzie znajduje się mogiła weterana Powstania Styczniowego Izydora Kuźmicza, który zmarł tutaj w 1933r. Jest to grobowiec rodziny Kuźmickich; w samym sercu puszczy min. w oddziale 575 są dwa krzyże jeden katolicki i drugi prawosławny oraz w 519 i 549 oddz; pod Hajnówką stoi krzyż w Starej Rudziance; w Czeremsze na cmentarzu komunalnym, gdzie znajduje się grób Aleksandry Kamińskiej uczestniczki Powstania Styczniowego. Żyła lat 90 zm. 15 listopada 1939r.

Natomiast szlak walk powstańczych na naszym terenie wyznacza turystyczny szlak Śladami Powstania Styczniowego (szlak niebieski) Wychodzi z Hajnówki (ul. Nowowarszawska na Rudziance przez Orzeszkowo, Olszynę, Łozice), w kierunku południowym i zataczając pętlę poprzez wybrane miejsca Puszczy Białowieskiej, dochodząc do Car-Dębu i wraca z powrotem do Hajnówki. Ma 31 kilometrów długości.

Emilia Korolczuk