Ponad 50 nastolatków i 130 dorosłych podejmuje każdego dnia próbę samobójczą. Dla 14 z nich będzie to próba zakończona zgonem. Działajmy razem, aby zapobiegać samobójstwom. I Ty możesz nauczyć się rozpoznawać i pomagać osobom z myślami samobójczymi. Działajmy razem, aby zapobiegać samobójstwom!

statystykach zarejestrowano, iż w 2018 r. w Polsce prawie 11,2 tys. osób podjęło próbę samobójczą, która w przypadku ok. 5,2 tys. osób zakończyła się śmiercią.[1] Oznacza to, że statystycznie każdego dnia 14 osób umiera w wyniku samobójstwa. Eksperci wskazują jednak, iż prawdziwa skala zjawiska jest o wiele wyższa. Szacuje się, że liczba prób samobójczych w populacji osób dorosłych jest 10-krotnie wyższa niż samobójstw dokonanych, podczas gdy w populacji nastolatków 100-, a nawet 200-krotnie.[2] W roku 2018 zarejestrowano w Polsce 92 przypadki prób samobójczych wśród młodzieży w wieku 13-18 lat oraz 5085 wśród osób w wieku powyżej 18 lat.[1] Oznacza to, iż próbę samobójczą podjęło 18,4 tys. nastolatków oraz 50,9 tys. dorosłych co daje ponad 50 prób każdego dnia samobójczych w przypadku nastolatków i 130 w przypadku dorosłych.

10 września jest Światowym Dniem Zapobiegania Samobójstwom obchodzonym corocznie z inicjatywy Międzynarodowego Towarzystwa Zapobiegania Samobójstwom (IASP) i we współpracy z Światową Organizacją Zdrowia (WHO). Dzień ten ustanowiono aby zwrócić uwagę na samobójstwa jako na najczęstszą przyczynę przedwczesnych zgonów, którym można zapobiec. W roku 2019 obchodzony jest pod hasłem „Działajmy razem aby zapobiegać samobójstwom”. W tym roku również Światowa Federacja Zdrowia Psychicznego (WFMH) postanowiła uczynić zapobieganie samobójstwom głównym tematem Światowego Dnia Zdrowia Psychicznego, który obchodzony będzie 10 października 2019 r., wskazując, iż zachowania samobójcze istniały od zarania ludzkości, ale z powodu kilku złożonych czynników stopniowo rosły we wszystkich zakątkach świata, a w ostatnich kilku dekadach osiągnęły alarmujący poziom statystyczny.[3] Według ekspertów 80-85% osób podejmujących próby samobójcze ostrzega uprzednio swoich bliskich o zamiarze odebrania sobie życia, a nawet jeśli nie komunikują tego, to zawsze samobójstwo zwiastują pewne typowe symptomy.[4]

Jak rozpoznać osobę o skłonnościach samobójczych?

Źródło: [5]

Jak udzielać wsparcia osobom w kryzysie/

>>Kiedy ktoś mówi „Mam dość życia”, albo „Życie nie ma sensu”, bardzo często zbywa się go, albo podaje mu się jako przykład innych, którzy mieli jeszcze trudniejszą sytuację. Żadna z tych reakcji nie pomaga osobie o skłonnościach samobójczych.(…) Wyciągnięcie ręki i wysłuchanie samo w sobie jest dużym krokiem ku obniżeniu poziomu rozpaczy samobójczej. Chodzi o stworzenie pomostu nad przepaścią, jaka powstała wskutek nieufności, rozpaczy i utraty nadziei, oraz o to, by dać takiej osobie nadzieję, że wszystko może się jeszcze zmienić na lepsze.<< [5] Owo wyciągniecie ręki to pierwsza pomoc psychologiczna.
Pomoc ta, podobnie jak pomoc przedmedyczna, może uratować życie. Pomimo to wiedza na temat zasad wsparcia psychologicznego w sytuacjach nagłych nie jest powszechna. Znaczenie pierwszej pomocy psychologicznej w ratowaniu zdrowia i życia oraz konieczność upowszechnienia dostępu do niej od lat sygnalizowane są przez WHO.
Pierwszej pomocy psychologicznej mogą udzielać zarówno profesjonaliści (np. pracujący w telefonach zaufania i infoliniach, ośrodkach i punktach interwencji kryzysowej, czy w punktach kontaktowych CZP), jak i nieprofesjonaliści, czyli każdy z nas.
Co można zrobić, gdy ktoś z naszego otoczenia przeżywa kryzys? Australijska pielęgniarka Better Kitchener, stworzyła program Mental Health First Aid, który uczy podstaw udzielania wsparcia osobom dotkniętym kryzysem psychicznym.

By ułatwić zapamiętanie kroki pierwszej pomocy psychologicznej w ramach tego program ułożone zostały w wersach tworzących skrót ALGEE: Assess for risk of suicide or harm, Listen non-judgmentally, Give reassurance and information, Encourage appropriate professional help, Encourage self-help and other support strategies. Aby ułatwić zapamiętanie zasad udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej ułóż je w wersach tworzących skrót ANIOŁ (Analizuj sytuację: oceń ryzyko samobójstwa lub autoagresji/agresji; Nie oceniaj – wysłuchaj: słuchaj aktywnie i upewniaj się, że się rozumiecie; Informuj o formach pomocy: wskaż możliwe formy wsparcia i dodawaj otuchy; Odsyłaj do specjalistów: zachęcaj do skorzystania z profesjonalnej pomocy; Ładuj akumulatory: zachęcaj do samoopieki i wsparcia społecznego).[6]

Źródło: [6]

Jak rozmawiać z osobą w kryzysie?

Źródło: [5] 

Gdzie szukać wsparcia i profesjonalnej pomocy?

Pierwszym krokiem w powrocie do dobrostanu psychicznego, podobnie jak w powrocie do dobrostanu fizycznego, jest uświadomienie problemu zdrowotnego. Równie ważna jest też umiejętność sięgnięcia po pomoc, dostępność pierwszej pomocy psychologicznej, opieki zdrowotnej, wsparcia społecznego oraz wiedzy gdzie szukać pomocy. Wychodząc naprzeciw tym potrzebom w zakresie dostępu do kompleksowej i wielostronnej informacji dotyczycącej form opieki zdrowotnej i pomocy społecznej powstał informator o dostępnych w województwie podlaskim formach opieki zdrowotnej, pomocy społecznej, aktywizacji zawodowej, w ramach którego znalazły informacje m.in. o dostępnych formach pomocy i podmiotach udzielających świadczenia medyczne w zakresie zdrowia psychicznego, instytucjach wspierających osoby z doświadczeniem kryzysów/zaburzeń psychicznych, podmiotach działających na rzecz aktywizacji społecznej i zawodowej, edukacji osób z kryzysami/zaburzeniami psychicznymi oraz telefonach zaufania dla osób w kryzysie. Informator dostępny jest na Portalu Informacyjnym Województwa Podlaskiego www.wrotapodlasia.pl  (https://www.wrotapodlasia.pl/pl/zdrowie/Ochrona-Zdrowia-Psychicznego/).

Źródła informacji:

[1] http://statystyka.policja.pl/st/wybrane-statystyki/zamachy-samobojcze/63803,Zamachy-samobojcze-od-2017-roku.html 

[2] http://www.isbzdrowie.pl/2018/03/powstaje-rejestr-zachowan-samobojczych/ 

[3] https://wfmh.global/world-mental-health-day-2019/ 

[4] Zapobieganie Samobójstwom Poradnik Dla Pracowników Mediów, Światowa Organizacja Zdrowia, Polskie Towarzystwo Suicydologiczne, Genewa-Warszawa 2003, http://suicydologia.org/publikacje/

[5]Zapobieganie Samobójstwom Poradnik Dla Pracowników Podstawowej Opieki Zdrowotnej, Światowa Organizacja Zdrowia, Polskie Towarzystwo Suicydologiczne, Genewa-Warszawa 2003, http://suicydologia.org/publikacje/

[6] Informator o dostępnych formach opieki zdrowotnej, pomocy społecznej, aktywizacji zawodowej, skierowany do osób w kryzysie psychicznym, zmagających się z uzależnieniami, z zaburzeniami psychicznymi oraz do ich rodzin i opiekunów, Województwo Podlaskie 2019

oprac.: Departament Zdrowia UMWP
fot.pixabay