Wtorek, 10 maja przed licznie zebraną publicznością, widzami Telewizji Kablowej Hajnówka i jury wystąpiło siedem chórów, w tym dwa z Hajnówki. W Soborze Świętej Trójcy wystąpili  chórzyści wyznania prawosławnego i katolickiego.

Hajnowski Chór Kameralny otworzył przesłuchania konkursowe. Chór śpiewa sakralną muzykę w wielu językach, więc śpiew cerkiewny nie sprawił im większych trudności. Wzmożone przygotowania rozpoczęły się w marcu. Z pieśnią cerkiewną pracowali również na warsztatach podczas wakacji, kiedy byli na Mazurach.

– Udział w Festiwalu jest wielkim wyróżnieniem – twierdzą chórzyści. – Jest to możliwość sprawdzenia się w innym repertuarze. Jest to na pewno religijne przeżycie, i jak sama nazwa mówi – Festiwal śpiewającej duszy.

Partie solowe wykonali Ewa Barbara Rafałko oraz Adam Boruch, Ignacy Czarnecki, Andrzej Filipiuk, Michał Kalinowski Łukasz Olechno, Małgorzata Olechno, Wojciech Ślusarski i Damian Zalewski.

Dyrygentka Ewa Barbara Rafałko w 2005 roku otrzymała indywidualną nagrodę dla najlepszego dyrygenta MFHDMC. Uważa, iż przez ten czas chór poczynił wielkie postępy. Coraz częściej śpiewają w świątyniach, co ułatwia im późniejsze występy podczas takich festiwalów jak ten odbywający się w Soborze świętej Trójcy. Dyrygentka zadowolona jest z występu, sama wybrała repertuar, dostosowując do możliwości chóru. Pani Rafałko porównując występy w kościele i cerkwi zauważa brak oklasków po odśpiewanych utworach. Natomiast brzmienie i akustyka jest różna i zależy od architektury budynku. – Takie festiwale traktujemy jako możliwość zakoncertowania, a także konfrontacji z zespołami, które na co dzień częściej obracają się w takiej muzyce. Nie jest to nasza liturgia i nasz język, więc czasem nam trudniej się w nią wczuć. Jednak zawsze jest to dobre i scalające przeżycie. (…) Nie mamy żadnych obiekcji, żeby śpiewać w tym języku. Muzykę cerkiewną śpiewa się w języku, w jakim została napisana. Przekładanie muzyki cerkiewnej na siłę, na polski, czy na łacinę, to według mnie zbędny proceder. Modlić się można zawsze, w każdym języku. Dla mnie jest to forma takiego oczyszczenia.

Bardzo dobre wystąpienie Kameralnego Chóru podwyższenia Krzyża Świętego – Fantastyczne brzmienie, profesjonalnie prowadzone przez Ewą Barbarę Rafałko – chwali członkini komisji  prof. dr hab. Katarzyna Sokołowska. – Świetne dyrygowanie, bardzo skuteczne, wrażliwe i szlachetne muzycznie. Już wcześniej słyszałam ten Chór na IV Ogólnopolskim Konkursie Muzyki Pasyjnej w Bydgoszczy (2009 r.). Zdobyli wówczas Grand Prix w kategorii Chórów kościelnych. Widać tu rękę profesjonalisty. Mnie urzekła kultura dźwięku tego chóru.

Chór gospodarzy – Soboru Świętej Trójcy w Hajnówce zawsze czymś mnie zaskakuje. Dwa pierwsze utwory (Swiatyj Boże i Nynie otpuszczajeszy) pokazały, iż ten chór bardzo się rozwija. Młode męskie głosy są bardzo dobrze prowadzone. Basy stanowią dobrą podstawę, wypełniają ją tenory.  Patrzy się na twarze tych młodych chłopaków i  człowiek nie spodziewa się takiego szlachetnego brzmienia – ocenia drugi hajnowski chór pani Katarzyna Sokołowska.

Z doborem repertuaru dyrygent Młodzieżowego Chóru Soboru Św. Trójcy nie miał problemów. Chór zaprezentował utwory, które śpiewa dla wiernych przychodzących do Soboru Świętej Trójcy podczas niedzielnych nabożeństw. Ks. prodiakon Marek Maciuka zwracał uwagę, by repertuar był odpowiedni dla składu chóru, z którym wystąpił. – Myślę, że dobrze się przygotowaliśmy. Najbardziej obawiamy się zespołów ze wschodu. Trzeba przyznać, że właśnie te chóry są najlepsze i można się od nich czegoś nauczyć. Dyrygent podkreśla, że chor śpiewa przede wszystkim w nabożeństwach i to jest jego priorytetem.

Partie solowe wykonały: Justyna Charkiewicz – sopran i Beata Rygorowicz – alt.

Ks. Prodiakona Marka Maciugę będzie można usłyszeć podczas czwartkowych przesłuchań. Wystąpi  z Chórem Duchowieństwa Diecezji Warszawskieo-Bielskiej, pod dyrygenturą mitrata Michała Niegierewicza.

Jako ostatni wystąpił Chór „Oktoich” Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego i Cerkwi św. Cyryla i Metodego we Wrocławiu, pod dyrygenturą ks. protodiakona Grzegorza Cebulskiego. Niewątpliwie, ich donośne męskie głosy i mundury wojskowe długo zostaną w pamięci publiczności. Chór wystąpił w Hajnówce po raz czwarty. Chórzyści z momentem powołania zespołu do służby w ramach Ordynariatu nie spodziewali się, iż ich stopnie z rezerwy ,a nawet z służby czynnej sprzed laty, znów będą przydatne; choć nie jest to etatowa a tylko honorowa posługa. Śpiewacy Oktoichu to wykształceni muzycznie artyści - choć nie wokaliści. Są wśród nich także amatorzy, którzy osiągnęli wysoki kunszt śpiewaczy.

– Myślę, że nie byliśmy szczególnie oryginalni, bo akurat tak teraz wygląda w Cerkwi Prawosławnej w Polsce, jeśli chodzi o muzykę, że już od dość dawna jest bardzo duże zainteresowanie wśród chórów parafialnych, katedralnych, czy innych działających przy cerkwi, powrotem do starej muzyki. Dlatego ona pojawia się w repertuarze – informuje ks. protodiakon Grzegorz Cebulski. –  Stara muzyka, to ta, która wyszła tu, z naszych prawosławnych, jagiellońskich korzeni. Czyli mamy takie centrum jak Irmołogion Supraski, jak Monaster w Supraślu, mamy spuściznę kijowską, mamy jednocześnie podlaską, która przecież na początku też nie była wielogłosowa, tylko jedno. I  Bogu dzięki, nasi bracia prawosławni zza wschodniej granicy dokonali rozszyfrowania Irmołogionu, pokazali Europie, światu, jak wspaniałe jest to średniowieczne dzieło muzyki wokalnej, nie odbiegające niczym od Chorału Gregoriańskiego, czy innych kompozycji tego okresu. Myślę, że każdy chór, który chciałby uduchowić jeszcze więcej swoją obecność śpiewną podczas nabożeństw, powinien posiadać w repertuarze właśnie to „starynnoje pienije”. Ono z trudem przebija się przez naszych parafian, naszych wiernych, bo jesteśmy przyzwyczajeni do XIX wiecznego polifonicznego synodalnego śpiewu, który niewątpliwie jest piękny i bardzo użytkowy, bo praktycznie każdy, mający odrobinę talentu muzycznego, może go śpiewać. To oczywiście jest potrzebne i to z cerkwi nie zginie. Natomiast jeżeli mamy okazję, to powinniśmy ten repertuar urozmaicić. Chór „Oktoich” pokazuje wszędzie tam, gdzie jest od 20 lat zapraszany, głównie w zachodniej, centralnej czy południowej Polsce (gdzie prawosławie, delikatnie mówiąc, żyje w diasporze), że prawosławie to nie jest okres XVIII, XIX wiek i coś rosyjskiego, co przyszło do Polski, tylko o wiele lat starsze.

Wszystkie występy chórzystów nagrywane są na płyty, które można zakupić przy Cerkwi już następnego dnia po przesłuchaniach. W późniejszym terminie płyty dostępne będą w Biurze Organizacyjnym Festiwalu.

Hajnowski Chór Kameralny, Hajnówka (Polska) 

Dyrygent: Ewa Barbara Rafałko

Kategoria: chóry parafialne

Chór powstał w 1998 r. przy parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Hajnówce. Tworzą go dzieci, młodzież i dorośli. Zespół wykonuje przede wszystkim muzykę sakralną kompozytorów polskich, ale ma w swym repertuarze również utwory kompozytorów zagranicznych oraz muzykę cerkiewną. Aktywnie uczestniczy w życiu kulturalnym regionu. Odnosi sukcesy na konkursach i festiwalach. Jest laureatem Nagrody Głównej Podlaskiego Festiwalu Pieśni Sakralnej „Łapskie Te Deum”, zdobył Grand Prix Katolickiego Festiwalu Pieśni Wielkanocnej „Zmartwychwstał Pan” w Białymstoku i Ogólnopolskiego Konkursu Pieśni Pasyjnej w Bydgoszczy, został nagrodzony Złotymi Dyplomami Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Chóralnej im. Feliksa Nowowiejskiego w Barczewie i Ogólnopolskiego Konkursu „Ars Liturgica” w Gnieźnie.

Od początku chórem dyryguje Ewa Barbara Rafałko, wykładowca białostockiej filii Akademii Muzycznej Fryderyka Chopina w Warszawie, nauczyciel emisji głosu w Podyplomowym Studium Emisji Głosu przy Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy, laureatka indywidualnej nagrody dla najlepszego dyrygenta MF HDMC 2005.

Męski Chór Kameralny im. Bogdana Onisimowicza,  Supraśl - Białystok (Polska) 

Dyrygent: Marcin Abijski 

Kategoria: chóry inne

Męski Chór Kameralny im. Bogdana Onisimowicza powstał w 2008 r. przy okazji wystawy poświęconej Irmołogionowi Supraskiemu, podczas której zaprezentował szerokiemu gronu słuchaczy wybrane XVI wieczne melodie Supraskiego Monasteru. Zostały one wtedy wykonane po raz pierwszy od 400 lat. W swej nazwie chór nawiązuje do głównego redaktora owego rękopisu muzycznego – Bogdana Onisimowicza, chcąc w ten sposób podkreślić przywiązanie do tradycji klasztoru. Zespół obrał sobie za cel odrodzenie XVI-wiecznego śpiewu liturgicznego Monasteru Supraskiego oraz odtworzenie jego praktyki wykonawczej. W kręgu zainteresowań chóru znajdują się również inne nurty dawnej prawosławnej muzyki cerkiewnej, takie jak muzyka bizantyjska, czy też wczesna ruska polifonia. Chór prezentował się podczas festiwali i innych wydarzeń kulturalnych w kraju. Jest laureatem MF HDMC 2009. Założycielem i dyrygentem chóru jest Marcin Abijski, absolwent Ateńskiego Konserwatorium Narodowego na wydziale Muzyki Bizantyjskiej, uczeń Archonta Hymnodosa Wielkiego Kościoła Patriarchatu Konstantynopola  Georgiosa Chatzichronoglu.

Chór Parafii Prawosławnej św. Michała, Orla (Polska)

Dyrygent: Dymitr Martynowicz

Kategoria: chóry parafialne

Parafia Prawosławna w Orli należy do najstarszych na Podlasiu, istnieje ok. 500 lat. Aktualnie działają przy niej dwa chóry – chór parafialny, który istnieje i ambitnie działa już blisko 50 lat, większość którego stanowią wytrwałe członkinie miejscowego zespołu ludowego „Orlanie”; oraz chór młodzieżowy. Oba chóry uświetniają swoim śpiewem zarówno niedzielne nabożeństwa, jak też obrzędy religijne, uczestniczą także w świeckim życiu gminy. Oba w swojej działalności starają się dorównać swoim znakomitym poprzednikom. Bardzo pozytywnie o chórze orlańskiej parafii wypowiadał się ś.p. Metropolita Bazyli, który w 1937 r. tutaj właśnie przyjmował święcenia diakońskie. Metropolita często powtarzał, że „Wielikoho sławosłowija” autorstwa Wieliumowa nigdzie indziej nie słyszał.

Zarówno chór parafialny, jak i młodzieżowy kilkakrotnie uczestniczyły w hajnowskim Festiwalu, zawsze otrzymując życzliwe oceny jurorów. Kierownikiem i dyrygentem obu chórów jest Dymitr Martynowicz, który funkcję psalmisty orlańskiej parafii pełni od 1983 roku.

Chór Żeński X Liceum Ogólnokształcącego, Białystok (Polska)

Dyrygent: Anna Olszewska

Kategoria: chóry inne

Chór powstał w 2004 r. W jego repertuarze znajdują się utwory a cappella różnych epok i stylów muzycznych, a także formy wokalno – instrumentalne. Zespół wiele koncertuje, z powodzeniem uczestniczy także w konkursach i festiwalach. Dwukrotnie zdobył nagrodę Złotego Kamertonu w Ogólnopolskim Konkursie Chórów a Cappella Dzieci i Młodzieży w Bydgoszczy, jest laureatem Konkursu Moniuszkowskiego „Pieśń Wieczorna”, Ogólnopolskiego Festiwalu Kolęd i Pastorałek im. księdza Szwarlika w Będzinie, Warszawskiego Międzynarodowego Festiwalu Chóralnego Varsovia Cantat, Krakowskiego Międzynarodowego Festiwalu Chóralnego. Od 2007 r. uczestniczy w Ogólnopolskim Programie Rozwoju Chórów Szkolnych „Śpiewająca Polska”, co roku zdobywając Złote Dyplomy i Nagrody Główne w swojej kategorii. Od początku chórem dyryguje doktor Anna Olszewska, jego współzałożycielka.

Młodzieżowy Chór Soboru Świętej Trójcy, Hajnówka (Polska) 

Dyrygent: ks. protodiakon Marek Maciuka

Kategoria: chóry parafialne

Chór powstał z chwilą wprowadzenia dwóch niedzielnych liturgii w Soborze Św. Trójcy w Hajnówce. Jego zadaniem jest właśnie śpiew podczas pierwszego niedzielnego nabożeństwa. Poza tym aktywnie uczestniczy w życiu religijnym parafii. Co roku występuje w Hajnowskich Spotkaniach z Kolędą Prawosławną i innych przeglądach chórów kolędniczych. Ostatnio śpiewał w Warszawie, Białymstoku, Białej Podlaskiej, Terespolu oraz Berlinie (Niemcy). Brał udział w Międzynarodowym Festiwalu Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej w Hajnówce i był nagradzany. Najczęściej  jednak koncertuje w swojej cerkwi.

Młodzieżowy Chór Parafii św. Jerzego, Białystok (Polska)

Dyrygent: Anna Cyrkun

Kategoria: chóry parafialne 

Chór powstał w 2003r. na bazie chóru dziecięcego, działającego od początku istnienia parafii. Tworzą go przede wszystkim uczniowie szkół średnich, jak również studenci i młodzież pracująca. Chór śpiewa podczas niedzielnych i świątecznych nabożeństw. Bierze również udział w białostockich imprezach kulturalnych organizowanych przez cerkiew i środowiska prawosławne (Białostockie Dni Muzyki, Wieczory Kolęd i in.). Współpracuje z parafią św. Hermana w Espoo (Finlandia) i parafią Opieki Matki Bożej w Kaliningradzie (Rosja), organizując wspólne warsztaty i koncerty. Z powodzeniem prezentuje się na krajowych i międzynarodowych konkursach i festiwalach, m.in. brał udział w Międzynarodowym Festiwalu Kolęd Wschodniosłowiańskich w Terespolu i Festiwalu Muzyki Cerkiewnej „Kołożskij Błagowiest” w Grodnie na Białorusi. W hajnowskim festiwalu uczestniczył kilkakrotnie, w 2003 r. został laureatem w kategorii chórów parafialnych miejskich.

Chór „OKTOICH” Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego

i Cerkwi świętych Cyryla i Metodego, Wrocław (Polska)

Dyrygent: ks. protodiakon Grzegorz Cebulski

Kategoria: chóry zawodowe

Świętujący w tym roku jubileusz 20-lecia działalności „Oktoich” to nie tylko doskonały zespół muzyki cerkiewnej, ale i swoistego rodzaju instytucja, szerząca wiedzę o prawosławiu, jego kulturze i tradycjach.  Zespół powstał w 1991r. przy wrocławskiej cerkwi Świętych Cyryla i Metodego. Tworzą go zarówno zawodowi muzycy, jak też amatorzy śpiewu cerkiewnego. Na niezwykle bogaty i różnorodny repertuar chóru składają się pieśni liturgiczne w tradycji słowiańskiej, greckiej i gruzińskiej, kolędy, pieśni ludowe, narodowe, wojskowe. Od lat jest jednym z najlepszych ambasadorów muzyki cerkiewnej w Polsce. Dał dotychczas ok. 800 koncertów w Polsce i Europie, śpiewał m.in. w  Moskwie, Berlinie, Monachium, Londynie, Brukseli, Tbilisi, Budapeszcie. Lista znaczą­cych imprez, festiwali, dni i tygodni kultury, na których wystąpił, jest długa. Jeszcze dłuższa jest lista kameralnych koncertów w cerkwiach, salach parafialnych i malutkich salkach domów kultury. „Oktoich” zdobył wiele nagród i wyróżnień na konkursach i festiwalach. Jest m. in. laureatem Międzynarodowego Festiwalu Kunsztu Śpiewu Diakońskiego w Moskwie w 1997 r. oraz trzykrotnym laureatem MF HDMC. Uświetniał uroczystości z udziałem papieża Jana Pawła II, Patriarchy Konstantynopola, Patriarchy Moskwy i Wszech Rusi, Patriarchy Gruzji, Patriarchy Rumunii i wielu innych dostojników Kościelnych i Państwowych. Nagrywał dla telewizji rosyjskiej, czeskiej i niemieckiej. W 1997 r. był inicjatorem polskiego prawykonania Liturgii św. Jana Złotoustego opus 79 Aleksandra Greczaninowa z towarzyszeniem organów i orkiestry, co jest ewenementem w muzyce cerkiewnej. W 2002 roku w ramach współpracy z zespołem Golec uOrkiestra nagrał singiel „Leć piosneczko!”, wystąpił w programie telewizyjnym „Stacja Milówka” oraz na festiwalu w Sopocie i nagrał dwa teledyski.

Od 1999r. „OKTOICH” niesie posługę jako chór Prawosławnego Ordynariatu Wojska Polskiego przy Śląskim Okręgu Wojskowym, uświetnia uroczystości wojskowe, występuje przed kombatantami i Sybirakami. W 2004 r. został uhonorowany nagrodą im. Św. Brata Alberta za działalność kulturalno-charytatywno-ekumeniczną. Chórzyści „Oktoichu” zostali także odznaczeni medalami „Zasłużony dla Kultury Polskiej”, „Gloria Artis” i „Pro Memoria”. W 2009 r., na zamówienie Kancelarii Prezydenta RP, wraz z zespołem instrumentalnym Orkiestry Reprezentacyjnej Śląskiego Okręgu Wojskowego „Oktoich” nagrał płytę o tematyce patriotyczno – wojskowej „Bo wolność Krzyżami się mierzy”.

Zespół „Oktoich” jest tegorocznym laureatem Nagrody im. Księcia Konstantego Ostrogskiego. Napisano o nim dwie prace ma­gisterskie – na Wrocławskiej Akademii Muzycznej i na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Zespół nagrał osiem płyt. Album „Panichida – Prawosławne nabożeństwo żałobne” otrzymał nominację do nagrody polskiego przemysłu fonograficznego Fryderyk 2008 w kategorii Album Roku -Muzyka Chóralna i Oratoryjna. Od początku chórem dyryguje ks. protodiakon Grzegorz Cebulski.

Emilia Rynkowska

Informacje o chorach: Biuro Organizacyjne Festiwalu

chórzysci z momentem powołania zespołu do słuzby w ramach Ordynariatu nie spodziewali sie iz ich stopnie z rezerwy a nawet z słuzby czynnej sprzed laty znów beda przydatne; choc nie jest to etatowa a tylko honorowa posługa. Spiewacy Oktoichu to wykształceni muzycznie artysci -choc nie wokalisci,  ale sa wsród nich takze amatorzy którzy osiagneli wysoki kunszt spiewaczy