Głównymi ulicami w osadzie a później w mieście Hajnówka były ulice: Lipowa, 3 Maja, Batorego, Targowa, którym nadano oficjalne nazwy w połowie lat trzydziestych.

Najstarszym obiektem drogowym w Hajnówce jest Trakt Królewski przebiegający obecnymi ulicami: Dolna, Poddolna, Batorego, 3 Maja (od skrzyżowania z ul. Batorego). Tym traktem trzykrotnie na polowanie do Białowieży jechał król Stefan Batory (1579, 1581, 1584 r.), stąd nazwa ulicy. Po śmierci ks. Antoniego Dziewiatowskiego część ul. Batorego przebiegająca przy Soborze Św. Trójcy została nazwana nazwiskiem jego budowniczego. Kilka ulic przyjęło nazwy od miast, do których prowadziły: Bielska – do Bielska Podlaskiego, Białostocka – do Białegostoku, Szosa Kleszczelowska – do Kleszczel a także Białowieska - do Białowieży, choć nie jest to główny wyjazd w kierunku tej miejscowości. Wiele nazw ulic wiąże się z ludzką działalnością, jak ulice: Bednarska, Stolarska, Kowalska, Ciesielska, Elektryczna, chociaż nie są one bezpośrednio związane z miejscem osiedlenia się tego typu rzemieślników i wytwórców. Ulica Targowa (późniejsza Wierobieja) przebiegała obok placu targowego. Swoistym przykładem uporządkowanego nazewnictwa było nadanie nazw ulic w dzielnicy Placówka, wszystkie nosiły nazwę Fabryczna (z kolejnym numerem), gdyż prowadziły do Fabryki Chemicznej.

Pierwsze zmiany nazw nastąpiły w czasie II wojny światowej, za sprawą rosyjskiej i niemieckiej administracji, która zagościła tu w związku ze zmianami linii frontu. Okres powojenny to czas zmian w nazewnictwie ulic hajnowskich. Pierwsze zmiany związane były z utrwalaniem władzy komunistycznej, podobnie jak w całym kraju. Po śmierci Józefa Stalina, w 1953 roku władze partyjno-państwowe wydały zalecenie, aby główne ulice większych miast polskich nosiły nazwę ul. Stalina. W Hajnówce już w 1949 r. tę nazwę uzyskała ul. 1 Maja. Ze względu na ważność tej nazwy ul. 1 Maja stała się dotychczasowa ul. Lipowa. Nowe nazwy miały też związek z rozbudową miasta, często z wytyczeniem nowych ciągów komunikacyjnych. W okresie odwilży po śmierci Stalina nazewnictwo dobierane było już w sposób mniej rygorystyczny.

Koniec lat 80. i początek lat 90. był rewolucyjny dla nazewnictwa ulic – przywrócono nazwy stare, nie udało się jednak zmienić nazw związanych z nazwiskami przedwojennych komunistów, którzy mieszkańcom kojarzą się nad wyraz negatywnie. Chodzi tu o ulice: Janka Krasickiego, Henryka Rutkowskiego, Władysława Kniewskiego, Władysława Hibnera, Małgorzaty Fornalskiej, Pawła Findera.

W tym okresie przyjęto zasadę, by nadawać nazwy uliczkom odpowiednio pogrupowanym, co miało ułatwić ich orientację. W latach 60-tych spotkało to bezimienne uliczki w dawnych dzielnicach „Czworaki" i „Kolonia Robotnicza", które otrzymały nazwy znanych pisarzy. Przy czym na „Czworakach" (Osiedle S. Żeromskiego) ulice nazwano nazwiskami pisarzy mężczyzn a „Kolonia Robotnicza" (Osiedle M. Konopnickiej) ma ulice nazwane nazwiskami pisarek. Kilkanaście ulic „Żabiej Górki" nosi nazwę od zawodów rzemieślniczych oraz nazwy drzew, zaś w dzielnicy „Fabrycznej" – od nazwisk sławnych kompozytorów polskich, jak ul. Chopina czy Moniuszki. Obecnie najwięcej ulic otrzymuje nazwy przyrodnicze. W roku 1989 uchwalono utworzenie osiedla Podlasie. Powstały wtedy ulice o ptasich nazwach: Kacza, Łabędzia, Pawia. Ulice z nazwami przyrodniczymi powstały również na osiedlu Paszki, Judzianka i Nowa Leśna.

Hajnowianie bardzo pozytywnie odbierają nazwanie ulic nazwiskami byłych mieszkańców lub osób związanych z Hajnówką, jak : ks. Aleksy Dziewiatowski, ks. Ignacy Wierobiej, Jan Filipczuk, Rodzina Kosidłów (wcześniejsza nazwa Stefana Kosidły), Kazimierz Ptaszyński, Tadeusz Rakowiecki, Tamara Sołoniewicz, Aleksy Zin. Hajnówka liczyła w 1967 roku 128 ulic, obecnie jest ich już 245 i wciąż przybywa nowych. Najmłodszymi ulicami jest ul. Magnoliowa, odchodząca od ulicy Wrzosowej (2013) oraz ul. Pelagii Ponieckiej –dawniej H. Sawickiej (2014).

Więcej na ten temat w książce „Hajnowskie ulice"

PLIK DO POBRANIA:

"Hajnowskie ulice" Ryszard Pater

Ryszard Pater