Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Hajnówce przypomina o zbliżającym się Światowym Dniu bez Tytoniu obchodzonym 31 maja.

W1988 roku na mocy rezolucji Światowej Organizacji Zdrowia 31 maja ustanowiony został międzynarodowym dniem poświęconym zwracaniu uwagi na kwestię zdrowotnych, społecznych i ekonomicznych skutków palenia tytoniu.

Tegorocznym tematem przewodnim kampanii jest „podnoszenie podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe".

Konsumpcja tytoniu jest jednym z głównych czynników wpływających na umieralność w Polsce. Wiąże się również z wysokimi kosztami zdrowotnymi i gospodarczymi w skali kraju. Najskuteczniejszym sposobem ograniczenia rozpowszechnienia i używania wyrobów tytoniowych jest podniesienie ceny tytoniu poprzez zwiększenie podatku akcyzowego. Podatek akcyzowy jest podatkiem selektywnym (nałożonym tylko na niektóre, ściśle określone ustawowo produkty m. in. wyroby tytoniowe), jednofazowym (pobieranym tylko na jednym szczeblu obrotu, z reguły w fazie przekazania do konsumpcji) i pośrednim (jego ciężar ponosi konsument). Jego celem jest zarówno zmniejszenie spożycia określonych produktów (szkodliwych dla zdrowia w przypadku używek), jak również zwiększenie dochodów budżetowych państwa.

Akcyza na wyroby tytoniowe składa się z dwóch elementów:

• podatku kwotowego (stała kwota za 1000 papierosów)
• podatku procentowego (% maksymalnej ceny detalicznej)

Aktualnie obowiązujące w Polsce stawki akcyzy na tytoń wynoszą:

papierosy	1000 szt. + maks. ceny detal.	206,76 + 31,41%
tytoń do palenia	kg + maks. ceny detal.	141,29 + 31,41%
cygara i cygaretki	1000 szt.	280, 25

(Źródło: http://www.finanse.mf.gov.pl/akcyza/stawki-akcyzy).

W naszym kraju akcyza kwotowa w euro oraz cena papierosów są na jednym z najniższych poziomów w Unii Europejskiej.

Państwa członkowskie	Przychody z tytułu akcyzy (euro/1000 papierosów) z paczki najpopularniejszej marki	Minimalny podatek akcyzowy wg norm UE, w euro
Irlandia	260,98
Wielka Brytania	213,55
Francja	179,2	164
Holandia	144	144
Niemcy	143,7	143,7
Belgia	142,91	124,79
Dania	136,28	123,1
Finlandia	131,9	129
Szwecja	126,61	126,61
Malta	122	117
Austria	112,69	101,42
Włochy	108,23	108,23
Portugalia	107,83	107,83
Grecja	107,2	80,84
Hiszpania	107,1	91,3
Luksemburg	104,92	96,52
Cypr	83,25	83,25
Słowacja	81,49	81,32
Czechy	76,79	79,07
Bułgaria	75,87	75,67
Rumunia	74,01	71,04
Słowenia	74	74
Łotwa	68,78	67,77
Estonia	67,2	64
Węgry	66,56	64,12
Litwa	65,74
Polska	64	64

(Źródło: Ekonomiczne aspekty palenia tytoniu i opodatkowania wyrobów tytoniowych w Polsce)

Unia Europejska objęła podatek akcyzowy od wyrobów tytoniowych procesem harmonizacji, co oznacza wspólne dla wszystkich krajów członkowskich wysokości i zasady poboru akcyzy. Stawki akcyzy są określane przez poszczególne państwa, ale nie mogą one być niższe od poziomów ustalonych w dyrektywach Rady.

Do dnia 31 grudnia 2017r. Polska może stosować obniżone stawki akcyzy na papierosy w ramach procesu stopniowego dostosowywania krajowych regulacji do prawa unijnego, jednak od 1 stycznia 2018 r. stawka tego podatku musi wynosić co najmniej 90 EUR na 1000 sztuk papierosów.

Także Światowa Organizacja Zdrowia zaleca znaczące i systematyczne podwyższanie podatków na wszystkie wyroby tytoniowe. Zgodnie z postanowieniem Art. 6 Ramowej Konwencji WHO o Ograniczeniu Użycia Tytoniu „Strony uznają, że środki cenowe i podatkowe stanowią skuteczny i ważny sposób ograniczania konsumpcji wyrobów tytoniowych przez różne grupy ludności w szczególności przez ludzi młodych". W związku z powyższym kraje, które podpisały traktat (w tym także i Polska) zobowiązane są do wdrażania polityki cenowej na wyroby tytoniowe służącej zmniejszeniu ich użycia przez społeczeństwo.

Wpływ trzech scenariuszy podatkowych na palenie, umieralności i przychody podatkowe
	Akcyza 90 euro na 1000 papierosów	Akcyza 109 euro na 1000 papierosów	Akcyza 128 euro na 1000 papierosów
Całkowity podatek akcyzowy od paczki (PLN)	7,09	8,62	9,76
Redukcja liczby dorosłych palaczy (tys.)	174,10	403,90	618,10
Redukcja liczby rozpoczynających palenie dzieci w wieku do lat 14 (tys.)	60,50	148,70	214,70
Osoby, które unikną śmierci – bieżący i przyszli palacze (tys.)	78,20	192,20	277,60
Wzrost przychodów z tytułu podatku akcyzowego (mld PLN)	2,3 (735 mln USD)	5,2 (1,7 mld USD)	7,1 (2,3 mld USD)

(Źródło: The economics of Tobacco and Tobacco Taxation in Poland)

Jak pokazują dotychczasowe badania, wyższe podatki są szczególnie skuteczne w ograniczaniu używania tytoniu wśród grup o niskich dochodach oraz w zapobieganiu rozpoczynania palenia wśród młodzieży. Podatek akcyzowy, który powoduje wzrost cen wyrobów tytoniowych o 10% zmniejsza konsumpcję tytoniu o ok. 4% w krajach o wysokich dochodach i nawet o 8% w większości krajów o niskich i średnich dochodach.

Podnoszenie podatków na wyroby tytoniowe skłania palaczy do porzucenia nałogu, zniechęca młodych ludzi do rozpoczęcia palenia oraz jest źródłem przychodów do budżetu państwa.

Nina Trendowska

z up. Państwowego Powiatowego

Inspektora Sanitarnego w Hajnówce