W związku obchodami 100 - lecia Odzyskania Nieodległości przez Polskę, Czytelnia dla Dorosłych Miejskiej Biblioteki Publicznej w Hajnówce miała zaszczyt zaprosić czytelników na spotkanie pt. „Bieżeństwo - historia zwykłych ludzi". Zostało ono zorganizowane przez nauczycieli i uczniów Zespołu Szkół Zawodowych im. Tadeusza Kościuszki w Hajnówce i miało na celu prezentację prac nagrodzonych w konkursie organizowanym przez Starostwo Powiatowe Hajnówka "Poznaj historię swojego regionu- Bieżeństwo".

Użytkownikom naszej biblioteki temat bieżeństwo nie jest obcy, do tej pory mięli możliwość uczestnictwa w promocji książki Barbary Goralczuk Nadzieja, aż po horyzont, w spotkaniu z Anetą Prymaka-Oniszk, autorką Bieżeństwo -1915. Zapomniani uchodźcy i wykładzie Joanny Sapieżyńskiej „Bieżeństwo - nasza wspólna historia 1915-21". Niemniej jednak spotkanie zorganizowane w czwartkowy wieczór miało wyjątkowy charakter. Młodzież w swoich projektach skupiła się nie na suchych faktach historycznych, ale na losach zwykłych ludzi, zwłaszcza dzieci.

W czasie spotkania publiczność obejrzała reportaż filmowy „Bieżeńcy. Nie bieżeńcy" autorstwa Mateusza Szwarca. Film prezentował historie rodzin bieżeńców opowiedziane przez mieszkańców gminy Dubicze Cerkiewne, wsi Koryciski, Istok, Stary Kornin. W filmie wykorzystano zdjęcia pochodzące ze zbiorów prywatnych i stron rosyjskojęzycznych.

„Jeszcze kiedyś historie tych wydarzeń były często opowiadane, ale tych ludzi już nie ma... Nikt już nie pamięta o tym, że tragedie bieżeństwa przeżywało ok. 1400 000 dzieci, że umierały one z głodu, pragnienia, chorób i barbarzyństwa, że zmarłe dzieci chowano w przydrożnych rowach lub porzucano. Tak wiele cierpienia, a tak bardzo jest to zapomniane, a przecież to historia dotycząca naszych przodków". Tymi słowami rozpoczęła się prezentacja multimedialna pt. "Dzieci- bieżeńcy", przygotowana przez: Martynę Szpakowicz, Agatę Orzołek, Gabrielę Antoniuk. Praca zawierała bogatą dokumentację faktograficzną i fotograficzną. Uczennice zawarły w niej zdjęcia z zagranicznych archiwów obrazujące sytuację dzieci w czasie podróży, życie codzienne w ochronkach i przytułkach, szpitalach. Przedstawiono fragmenty archiwalnego rejestru dzieci Komitetu Wielkiej Księżnej Tatiany. Prezentacja wzbogacona została w wypowiedzi potomków osób, które w dzieciństwie doświadczyły bieżeństwa. Uczennice w swojej pracy podkreśliły, że pomimo upływu ponad 100 lat problem ludzi uciekających przed wojną i strachem o życie trwa nadal. Zobrazowana gehenna wywołała wiele emocji i łez wzruszenia wśród uczestników spotkania.

Trzecią prezentowaną pracą był teatr cieni pt. „Bieżeństwo. Cienie przeszłości" w wykonaniu Juli Bilkiewicz, Dawida Ciełuszeckiego, Adriana Golonki, Emilii Golonko, Roksany Iwacik, Patrycji Janusiewicz, Martyny Kowalczuk, Rafała Marczuka, Mateusza Niczyporuka, Rafała Nowika, Kingi Omeljaniuk, Michała Pietruczuka, Sary Romaniuk, Sebastiana Wawreszuka. Spektakl wyróżniono w konkursie nagrodą specjalną ze względu na wysoki poziom artystyczny i szczególne zaangażowanie.

Po projekcjach autorzy prac dzielili się swoimi doświadczeniami z realizacji poszczególnych przedsięwzięć. Opowiadali o odwiedzinach w domach potomków bieżeńców, o godzinach poświeconych na montaż zebranych materiałów, poszukiwaniu dokumentacji na stronach obcojęzycznych, wielu próbach poświęconych teatrowi cieni. Wkład pracy jaki włożyli w wykonanie prac przełożył się na wysoki poziom artystyczny i naukowy. Nad projektami uczniów czuwali nauczyciele: Joanna Sapieżyńska, Anna Cyruk, Anna Lasota, Anna Oksentowicz-Martyniuk, Mariola Rogoza.

Zebrani goście byli pod wielkim wrażeniem umiejętności młodzieży szkolnej, padło wiele podziękowań za trud włożony w zapisanie historii. My również dołączamy się do podziękowań i życzymy uczniom Zespołu Szkół Zawodowych im. Tadeusza Kościuszki w Hajnówce samych sukcesów w nauce i dalszej działalności twórczej.

Wszystkich hajnowian zapraszamy do lektury książek nt. bieżeństwa dostępnych w naszej bibliotece:

• Goralczuk Barbara Nadzieja aż po horyzont, Bielsk Podlaski 2015.
• Fionik Doroteusz, Beženstvo. Doroga ì povoroty 1915-1922, Bielsk Podlaski 2015.
• Prymaka-Oniszk Aneta, Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy, Wołowiec 2016.
• Bežanstva 1915 goda, Białystok, 2000.
• Jestem, bo wrócili. Przywracanie pamięci w setną rocznicę bieżeństwa, Białystok 2017.

Barbara Frankowska