W liturgii Kościoła katolickiego w dniu 14 września obchodzi się uroczystość Podwyższenia Krzyża Świętego, która ma na celu podkreślenie tajemnicy Krzyża, „na którym zawisło Zbawienie świata”. Tradycja kultu Krzyża Świętego w Kościele w Polsce sięga czasów najdawniejszych, czego przykładem są liczne wezwania nadawane kościołom, nazwy miejscowości, sanktuaria.

 

Jeden z hajnowskich kościołów również nosi to imię. Ponieważ święto wypadło w tym roku w środę, suma odpustowa została przeniesiona na niedzielę 11 września.

Parafię zaszczycił w tym dniu swoją obecnością przedstawiciel Kościoła ze Wschodu – Jego Ekscelencja Ksiądz Biskup Kazimierz Wielkosielec z Brześcia na Białorusi, biskup pomocniczy diecezji pińskiej. Ostatnio ksiądz biskup odwiedził Hajnówkę podczas uroczystości Bożego Ciała. Tym razem ponownie przypomniał o tym, co się stało ze społeczeństwem, które nie wytrwało w modlitwie pod krzyżem: „Jak to warto i potrzeba trwać przy Krzyżu!” – mówił bp Wielkosielec. – „Szatan chce nas odprowadzić od Drzewa Krzyża, chce, aby człowiek nie stał pod Krzyżem”.

Przed uroczystą Mszą Św. o godz. 12 wystąpił hajnowski chór Tutti Cantare wraz Hajnowskim Chórem Kameralnym pod batutą Małgorzaty Mróz. Można było usłyszeć kilka utworów, m.in. „Alleluja, nieście chwałę” Wacława z Szamotuł, „Cantate Domino” Giuseppe Ottavio Pitoniego, „W Tobie, Panie, nadzieję mam” Cypriana Bazylika, „Mas vale trocar” Juana de Enciny oraz „Kyrie” Piotra Jańczaka. Podczas Eucharystii połączone chóry zaprezentowały „Głoś imię Pana” – melodię ze Stralsunder Gesangbuch oraz psalm Mikołaja Gomółki „Nieście chwałę, mocarze”. Chór Tutti Cantare wystąpił z tej okazji w swych nowych strojach. Suma odpustowa nabrała dzięki tym występom wyjątkowego charakteru. Słowo Boże głoszone przez ks. biskupa dodatkowo utwierdziło w przekonaniu, że ma sens rozpamiętywanie we wrześniu jeszcze raz tajemnicy Wielkiego Piątku. Świadectwo ks. biskupa stało się jeszcze jednym znakiem, jak należy kochać Chrystusa i modlić się do Krzyża.

Przed reformą kalendarza, jaka miała miejsce po Soborze Watykańskim II, obchodzono dwa święta: 3 maja – święto Znalezienia Krzyża Świętego i 14 września – święto Podwyższenia Krzyża Świętego. Po reformie pozostawiono jedynie święto wrześniowe, łącząc w jedno zarówno znalezienie, jak i podwyższenie.

Nabożeństwo do Krzyża Świętego sięga początków chrześcijaństwa. W liturgii jest obecne od IV w., obchodzone jest zarówno przez katolików, jak i prawosławnych. O losach Drzewa Krzyża trudno jest jednoznacznie coś powiedzieć. Ksiądz biskup przypomniał, że tylko dzięki legendom można wnioskować o odnalezieniu ukrytego Krzyża. Być może znalazła go żona cesarza Klaudiusza, Petronika, nawrócona dzięki nauczaniu św. Piotra. Bardziej rozpowszechniona tradycja wskazuje na św. Helenę, matkę Konstantyna Wielkiego – odnaleziony Krzyż miał wskrzesić, poprzez kontakt bezpośredni, jakiegoś nieznanego zmarłego. Mówi się także o św. Helenie mającej udział w zbudowaniu dwóch bazylik w Jerozolimie, z których to poświęceniem związano święto odnalezienia Krzyża. Podaje się także, iż pielgrzymi w radości z jego odnalezienia brali udział w podwyższeniu Drzewa Krzyża, które polegało na podnoszeniu go w czterech miejscach świątyni dla adoracji ludu. W ten sposób pojawiło się wrześniowe święto, a ugruntowało się jeszcze bardziej, gdy cesarz bizantyjski Herakliusz po pokonaniu Persów (wcześniej zdobyli Jerozolimę i zabrali Relikwię do Persji) odzyskał Relikwię Krzyża i osobiście wniósł ją do Jerozolimy. Pamiątkę tego wydarzenia, które było ponownym podwyższeniem Krzyża, obchodzono corocznie 14 września.

Wierni licznie zgromadzili się na Mszy Św. w hajnowskiej świątyni, chcąc stanąć raz jeszcze przy Chrystusowym Krzyżu i zapewnić Jezusa o swojej wierności. W psalmie śpiewali: „Wielkich dzieł Boga nie zapominajmy”. Pan Bóg dał nam swój obraz, miłość, świętość, mądrość. Gdzie mamy realizować tę miłość, świętość, mądrość? Właśnie pod krzyżem... Odejście od niego zawsze powoduje tragedię. Na szczęście i na Białorusi zaczyna się już uzdrawiać społeczeństwo, przyjmując wartości chrześcijańskie. „Świadectwo życia bez krzyża nas zgubi. Ceńmy to bogactwo, które dał nam Chrystus, które dał nam Chrystus na krzyżu...” – podsumował bp Wielkosielec.

Święto Podwyższenia Krzyża Świętego przypomina wielkie znaczenie krzyża jako symbolu chrześcijaństwa. Uświadamia, że nie możemy go traktować jedynie jako elementu dekoracji naszego mieszkania, miejsca pracy czy jednego z wielu elementów naszego codziennego stroju.

 

Edyta Malinowska-Klimiuk

fot. Emilia Rynkowska